III. SELİM DEVRİ

Osmanlı Devleti, 1787'de Rusya ile 18. yüzyılın son savaşına girmiştir. Düşman ordularının İstanbul'a kadar inmesinin  yolun açılmıştı. Avrupa'da yaygın hale gelen "Türkleri Avrupa'dan Atmak" ideali ve "Grek Projesi"  neredeyse gerçekleşmek üzereydi. Tam bu sırada Fransa'da ihtilalin patlak vermesi Avrupa'nın krallık hükümetlerini tedirgin etmiştir. Bir anlamda, Osmanlı Devleti'ni uçurumun ucundan kurtaran Fransız İhtilali olmuştur. (Fransız İhtilali'nin Osmanlı Devleti'ne belki de en büyük katkısı bu olmuştur.) 

Bu sırada Osmanlı hükümdarı olan I. Abdülhamid Özi Kalesi'nin Rusların erline geçtiğini bildiren haber kağıdını okurken ölmüştür. I. Abdülhamid'in yerine Osmanlı tahtına III. Selim geçmiştir. III. Musatafa'nın oğlu olarak 1761'de İstanbul'da doğan III. Selim, 28 yaşındayken Osmanlı'nın 28. Hükümdarı olarak 28 Mart 1789'da tahta çıkmıştır. Şehzadeliğini geçirdiği kafes hayatı boyunca edebiyat, tarih, müzik alanlarında ciddi çalışmalar yapan III. Selim, İlhami takma adıyla divan yazmış ve önemli besteler yapmıştır. Devlet adamları III. Selim'in saltanatını sabırsızlıkla beklemişlerdi. Bunlar, yaşlı I. Abdülhamid'i iradesiz bularak genç, ateşli ve yeni düzen fikirleri olan III. Selim'e umut bağlamışlardı. Şehzadeliği sırasında Fransa kralı XVI. Louis ile gizlice mektuplaşarak ıslahat konusunda onun fikirlerini alan III. Selim, devlet adamları nezdinde büyük bir ümit uyandırıyordu. 

Islahat düşüncesi III. Selim için bir baba mirası idi. Daha 10 yaşından itibaren, babası III. Mustafa'nın çalışmalarında ona refakat eden Selim, babası ile devlet işlerini tartışırdı. Babası ölmeden, muhtemelen tahta geçince ıslahata devam etmesini vasiyet etmişti. Bu anlamda ıslahat düşüncesi III. Selim için hem bir baba terbiyesi hem de baba mirası idi. Ümitvar ve gerçekçi bir kişilik yapısına sahip olan III. Selim çalışarak tüm engellerin aşılacağına inanırdı. Ümitsiz olanlara; "ölümden gayrı her hastalığa ilaç bulmak mümkündür" derdi. Avrupa'nın üstünlüğüne inanıyor ve onu yakından tanımak istiyordu. Osmanlı'nın son asırdaki denge siyaseti III. Selim devrinde takip edilmeye başlanmıştır. Bu konudaki ilk adın İngiliz - Osmanlı ilişkileri çerçevesinde gerçekleşmiştir.

Bu yazımda III. Selim devrine kısa bir giriş yaptıktan sonra bir sonraki yazımda III. Selim devrinde gerçekleşen bazı savaşlara göz atacağız. Takipte kalmaya devam edin.